Historia        

     Zwyczaj święcenia pokarmów, zwany powszechnie święconką lub święconym, szczyci się długim rodowodem. Początki tego chrześcijańskiego obrzędu sięgają VII wieku, w Polsce zaś pierwsze jego praktyki odnotowano na 1320 roku. Wówczas do święcenia przygotowywano figurkę baranka wypiekaną z chleba.Z czasem w święconce znalazły się: ser,masło,ryby,olej,pokarmy mięsne,ciasto i wino.Jako ostatnie do święconki trafiły jaja.Epoka romantyzmu wprowadziła wymóg dotyczący ilości produktów w święconce-siedem darów podstawowych miało symbolizować treść chrześcijaństwa.Wówczas też powstała tradycja postępowania z koszyczkiem po powrocie z Kościołą.Zgodnie z nią należało ze święconką trzykrotnie obejść dom,co miało na celu odpędzenie złych mocy.Koszyczek stawiano na stole jako symbol wielkiej radości,którą dzielono się podczas wielkanocnego śniadania.Dzisiaj w koszykach niesionych do poświęcenia znaleźć można niemal wszystko, byle było dużo i kolorowo. Święconka to nie promocyjna paczka z pełnym asortymentem i nie musi w nim być wszystko.

Warto pamiętać, że dobór potraw w koszyku nigdy nie był przypadkowy. Od wieków każdy Boży dar symbolizował co innego, uznanego przez ludową jak i chrześcijańską tradycję.Potraw w koszyku może być więcej, ale tych siedem powinno się w nim znaleźć przede wszystkim. Symbolizują bowiem treść chrześcijaństwa.

Chleb we wszystkich kulturach ludzkości był i jest pokarmem podstawowym, niezbędnym do życia. Gwarantował dobrobyt i pomyślność. Wśród chrześcijan zawsze był symbolem nad symbolami - przedstawia bowiem Ciało Chrystusa. Jeżeli pieczono wiele odmian chleba, do kosza kładziono po dużej kromce każdego z nich. Natomiast koniecznie poświęcony był cały chlebek wielkanocny czyli paska. W tym celu specjalnie ją przecież pieczono.

Jajko jest dowodem odradzającego się życia, symbolem zwycięstwa nad śmiercią.Ich barwy również mają swoje symboliczne znaczenie: fioletowa i niebieska oznacza żałobę i Wielki Post,czerwona krew Chrystusa przelaną na krzyżu,a zielona,brązowa i żółta radość płynącą ze zmartwychwstania.

Sól to minerał życiodajny, dawniej posiadający moc odstraszania wszelkiego zła. Bez soli nie ma życia. To także oczyszczenie, samo sedno istnienia i prawdy. Stąd twierdzenie o „soli ziemi", jak to w Kazaniu na Górze powiedział Chrystus o swoich uczniach.

Wędlina zapewnia zdrowie i płodność, a także dostatek, bo przecież nie każdy mógł sobie pozwolić na ten szczególny pokarm. Kiedyś był to choćby plaster szyneczki, a od XIX wieku słynna polska kiełbasa.Dziś do koszyka także wkłada się produkty mięsne: kawałeczki szynki,plasterki pieczonego pasztetu,polędwicy,boczku,czy kiełbaski.

Ser jest symbolem zawartej przyjaźni między człowiekiem a siłami przyrody, a przede wszystkim stanowi gwarancję rozwoju stada zwierząt domowych. Ser jest bowiem produktem mlecznym pochodzącym od krów, owiec i kóz.

Chrzan zawsze był starym ludowym znamieniem wszelkiej siły i fizycznej krzepy. Współdziałając z innymi potrawami zapewniał ich skuteczność.

Ciasto do koszyka ze święconką weszło ostatnie, jako symbol umiejętności i doskonałości - zapewne głównie jako popis domowych gospodyń. Ciasto reprezentowane było głównie przez wielkanocne baby, a jej nie udany wypiek był wielką kompromitacją. Poza tym winien to być zawsze wypiek własny, domowy, a nie kupiony w ciastkami. Wystarczy zwykła domowa drożdżówka.Dziś zamiast ciasta wkłada się do koszyczka czekoladowego zajączka,kurczaczka,baranka czy cukierka.Małe dzieci pamiętają o czekoladowych jajkach w kolorowych złotkach.

Taka to była tradycja siedmiu błogosławionych darów, znana w Polsce wszędzie od wielu lat. Współczesne uzupełnienia wielkanocnego koszyka są już dodatkami bez znaczenia - wkładane tam trochę ze snobizmu, z nieświadomości, a najczęściej z powodu lekceważenia tradycji.

Koszyk winien być z wikliny, słomy lub sosnowych łubów. Wyścielony serwetą, ozdobiony bielą koronek i zielenią bukszpanu lub gałązek borówki, był wyrazem wielkiej radości.

Uroku również dodają żywe kwiatki,fiołki i żółciutkie kurczaczki.

 Symbolika wielkanocna jest bardzo znacząca. W prosty, a jednocześnie piękny sposób potrafi zobrazować tajemnice, jakich nie da się wyrazić w żaden inny sposób.

POWRÓT<<