Clotrimazolum

Wskazania do stosowania
Lek ma szeroki zakres działania przeciwdrobnoustrojowego. Hamuje rozwój i zabija - dermatofity (Epidermophyton floccosum, Microsporum canis, Trichophyton mentagrophytes, Trichophyton rubrum), drożdżaki (Candida sp., Cryptococcus neoformans), grzyby dimorficzne (Coccidioides immitis, Histoplasma capsulatum, Paracoccidicides brasiliensis) i pierwotniaki (Trichomonas vaginalis).

Działa także przeciwko niektórym bakteriom Gram dodatnim.
Krem Clotrimazolum jest stosowany miejscowo w leczenia grzybic: rąk i stop, skóry ciała, podudzi i nóg wywoływanych Trichophyton rubrum, Trichophyfon menfagrophytes, Epidermophyton floccosum i Microsporum canis; do leczenia łupieżu pstrego powodowanego przez Malassezia furfur (Pityrosporum orbiculare lub Pityrosporum ovale), a także do leczenia zakażeń drożdżakowych skóry i błon śluzowych.
Niekiedy do leczenia miejscowego stosuje się preparaty klotrymazolu łączone z dipropionianem betametazonu.
Kliniczne badania wykazały, że w miejscowym leczeniu zakażeń klotrymazol jest tak samo skuteczny jak inne pochodne imidazolu - ekonazol i ketokonazol.
Dawkowanie i sposób podawania
Krem Clotrimazolum jest stosowany miejscowo dwa do trzech razy dziennie przez okres 2 - 4 tygodni.
Grzybice rąk i stóp oraz podudzi z reguły są skutecznie leczone poprzez miejscowe stosowanie kremu. W innych przypadkach grzybic skórnych, stanach zapalnych grudek chłonnych mieszków włosowych, w przewlekłych zakażeniach, w których terapia miejscowa jest nieskuteczna i w przypadkach, gdy nasilenie choroby jest znaczne, niezbędna może okazać się dodatkowa przeciwgrzybicza terapia doustna.
Do leczenia nieskomplikowanych grzybic rąk i grzybic stóp wystarczające jest miejscowe stosowanie klotrymazolu, natomiast do leczenia nadmiernego rogowacenia powierzchni dłoni i podeszew i do przewlekłego leczenia suchej grzybicy stóp i grzybic paznokci konieczna jest dodatkowa terapia doustna.
Również łupież pstry jest przeważnie skutecznie leczony miejscowo klotrymazolem, jednakże u chorych u których schorzenie jest znaczne i poważne lub u których jest ono nieskuteczne zaleca się dodatkowo doustne podawanie ketokonazolu.

Przeciwwskazania
Klotrymazol jest przeciwwskazany u chorych z nadwrażliwością na lek lub jakikolwiek składnik kremu, dlatego w przypadku wystąpienia uczulenia lub podrażnienia należy przerwać stosownie leku.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania
Klotrymazol po miejscowym stosowaniu na skórę jest zwykle dobrze tolerowany. Jednakże niekiedy u chorych leczonych miejscowo mogą wystąpić reakcje objawiające się podrażnieniem skóry.
Kontaktowe zapalenie skóry występuje po stosowaniu różnych leków przeciwgrzybiczych - pochodnych imidazolu. Stwierdzono, że może wystąpić krzyżowe uczulanie między nimi, jednakże jest ono trudno przewidywalne. Dlatego w przypadku uczulenia na jedną, z tych substancji należy brać pod uwagę możliwość uczulenia na pozostałe.
W przypadku wystąpienia uczulenia lub podrażnienia należy przerwać stosownie leku.
Również należy przerwać leczenie kremem Clotrimazolum, jeśli objawy dermatologiczne nie ustępują po 2 tygodniach jego stosowania w grzybicach podudzi lub po 4 tygodniach w grzybicach skóry i grzybicach stóp.

Interakcje z innymi lekami i inne rodzaje interakcji
Klotrymazol może hamować działanie innych miejscowo stosowanych leków przeciwgrzybiczych, zwłaszcza antybiotyków polienowych (nystatyna, natamycyna). Deksametazon stosowany w dużych dawkach hamuje przeciwgrzybicze działanie klotrymazolu.
Przeciwgrzybicze działanie klotrymazolu nasilają duże miejscowe stężenia estru propylowego kwasu p-hydroksybenzoesowego.

Ciąża i laktacja
Klotrymazol pod względem ryzyka stosowania w ciąży jest zaliczany do kategorii B. Przebadano wpływ na płód miejscowego stosowania dopochwowego klotrymazolu u kobiet w ciąży i nie stwierdzono żadnych działań niepożądanych na płód.
Nie opisano wpływu klotrymazolu na kobiety karmiące.
Nie obserwowano działań karcynogennych klotrymazolu u zwierząt.
Stosowanie przez kobiety ciężarne i matki karmiące na zlecenie lekarza specjalisty.

Wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów mechanicznych i obsługiwania urządzeń mechanicznych w ruchu
Lek nie upośledza zdolności do prowadzenia pojazdów i obsługiwania urządzeń mechanicznych.

Działania niepożądane
Bardzo rzadko mogą wystąpić:

kontaktowe alergiczne zapalenie skory
pryszcze
rumień
obrzęk
swędzenie
parzący ból i oparzenie
pokrzywka
pęknięcia skóry
Objawy te są wskazaniem do przerwania leczenia klotrymazolem.

Przedawkowanie
Nie stwierdzono objawów przedawkowania

Właściwości farmakodynamiczne
Mechanizm działania klotrymazolu polega na zmianie przepuszczalności błon komórkowych poprzez interferencję z syntezą ergosterolu i połączenie z fosfolipidami w ścianie komórkowej grzybów. W wyniku zmian przepuszczalności błony komórkowe są niezdolne do utrzymywania funkcji selektywnej bariery i następuje ubytek potasu i innych składników komórki. W przeciwieństwie do antybiotyków polienowych np. amfoterycyny B działanie klotrimazolu w mniejszym stopniu jest uzależnione od zawartości steroli w ścianie komórkowej.

Spektrum działania
Klotrymazol ma szeroki zakres działania przeciwdrobnoustrojowego. Hamuje rozwój i niszczy dermatofity (Epidermophyton floccosum, Microsporum canis, Trichophyton mentagrophytes, Trichophyton rubrum), drożdżaki (Candida sp., Cryptococcus neoformans), grzyby dimorficzne (Coccidioides immitis, Histoplasma capsulatum, Paracoccidicides brasiliensis) i pierwotniakom (Trichomonas vaginalis). Działa także przeciwko niektórym bakteriom Gram dodatnim.
Klotrimazol in vitro w stężeniu niższym od 1 μg/ml hamuje rozwój większości szczepów Trichophyton rubrum, Trichophyton mentagrophytes, Epidermophyton floccosum i Microsporum canis. W stężeniu 3 μg/ml hamuje rozwój większości innych mikroorganizmów: Pitorosporum orbiculare, Aspergillus fumigatus, Candida albicans, niektóre szczepy Staphylococcus aureus i Streptococcus pyogenis, a także kilka szczepów Proteus vulgaris i Salmonella. Działa także przeciwko Sporotrix, Cryptococcus, Cefalosporium i Fusarium. Przeciwko Trichomonas vaginalis wymagane są stężenia powyżej 100 μg/ml.

Oporność
Do tej pory brak klinicznych doniesień na temat występowania oporności grzybów wrażliwych na klotrymazol.

5.2 Właściwości farmakokinetyczne:
Klotrymazol jest syntetyczną substancją przeciwgrzybiczą - pochodną imidazolu - strukturalnie podobną do innych azotowych substancji przeciwgrzybiczych, takich jak ketokonazol, butakonazol.

Po miejscowym zastosowaniu kremu Clotrimazolum na skórę lek przenika do naskórka. Wyższe stężenia występują w warstwie rogowej naskórka, niższe w warstwie kolczastej oraz w brodawkach i siateczce warstwy właściwej skory, natomiast do układu krążenia absorbowane są bardzo niewielkie ilości leku.
Klotrymazol jest słabo absorbowany z przewodu pokarmowego. Podobnie nieznaczna jest jego absorpcja po podaniu dopochwowym. Po podaniu kremu zawierającego 50 mg znakowanego klotrymazolu pacjentkom z normalną, zdrową śluzówką, i ze stanami zapalnymi - stężenie maksymalne leku we krwi wystąpiło po 24 godzinach i miało wartość około 0, 01 μg/ml. Szacuje się, ze około 3-10 % podanej dawki osiągało układ krążenia, głównie jako metabolity.
Klotrymazol w wątrobie ulega metabolizmowi do nieaktywnych substancji wydalanych z moczem i z kałem.

5.3 Przedkliniczne dane o bezpieczeństwie:
Lek stosowany miejscowo jest bezpieczny dla ludzi. Brak jest klinicznych danych wskazujących na jego mutagenność, teratogenność czy karcynogenność. Nieznane są zatrucia klotrymazolem.

6. SZCZEGÓŁOWE DANE FARMACEUTYCZNE
6.1 Skład i wykaz substancji pomocniczych
sorbitanu monostearynian (Span 60) 2,0 g
polisorbat 60 (Tween 60) 1,5 g
cetaceum (olbrot syntetyczny) 3,0 g
alkohol cetostearylowy 11,5 g
2-oktylododekanol (Eutanol G) 10,0 g
alkohol benzylowy 1,0 g
woda oczyszczona ad 100,0 g

6.2 Niezgodności
Nie występują

6.3 Okres trwałości
3 lata

6.4 Specjalne środki ostrożności przy przechowywaniu
Przechowywać w temperaturze do 25°C, nie zamrażać.
Przechowywać w miejscu niedostępnym dla dzieci.